Densytometria kręgosłupa lędźwiowego 

Najskuteczniejszą metodą wśród dostępnych obecnie na rynku, pozwalającą na wczesne rozpoznanie osteoporozy jest tzw. densytometria. Badanie to ma na celu pomiar gęstości minerałów tkanki kostnej. W celu oceny gęstości kości najczęściej wykonuje się badanie kręgosłupa lędźwiowego lub  kości udowej w okolicy stawu biodrowego.

Masa kości uzależniona jest od jej gęstości, a więc w znacznej mierze od gęstości minerałów, które wchodzą w jej skład. Osteoporoza jest natomiast stanem chorobowym charakteryzującym się postępującym ubytkiem masy kostnej oraz osłabieniem struktury przestrzennej kości. Im zatem mniejsza zawartość minerałów w tkance kostnej tym większe jest prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy.


Badaniu densytometrii powinny poddać się następujące osoby:

  • Osoby, u których wyniki  badania RTG wykazują cechy sugerujące osteoporozę
  • Osoby cierpiące z powodu częstych złamań, które nastąpiły w wyniku stosunkowo niewielkiego urazu.
  • Osoby przyjmujące leki sterydowe oraz chore na nadczynność tarczycy, które są  narażone na osteoporozę
  • Panie, u których zaobserwowano wczesną menopauzę, brak miesiączki, deficyt estrogenów, jadłowstręt psychiczny
  • Osoby bez wyraźnych objawów osteoporozy – kobiety w okresie menopauzy i mężczyźni po 60 roku życia.

Na czym polega badanie densytometryczne kręgosłupa lędźwiowego?

Densytometryczne metody stosowane do oceny gęstości kości opierają się na opisanym przez prawo Lambert’a-Beer’a zjawisku pochłaniania wiązki promieniowania jonizującego przechodzącej przez ośrodek ( w tym wypadku kość). Natężenie promieniowania odbieranego przez detektor po przejściu przez tkankę kostną jest odwrotnie proporcjonalne do zawartości minerałów w kościach. Innymi słowy im większe natężenie promieniowania odbieranego przez detektor po przejściu przez kość, tym mniej minerałów występuje w jej strukturze. System komputerowy umożliwia wyliczenie danych końcowych w postaci wartości bezwzględnych określających gęstość kości w g/cm2 na podstawie wyliczenia zawartości minerałów wyrażonej w gramach na danej powierzchni

Badanie przeprowadzane jest w pozycji leżącej (na plecach).  Pomiar gęstości kości ( ang. BMD – Bone Mineral Density) kręgosłupa lędźwiowego odcinki L1-L4 (każdy człowiek posiada 5 odcinków kręgosłupa lędźwiowego oznaczone L1-L5) przeprowadzany jest przy użyciu aparatu LUNAR PRODIGY ADVANCE z oprogramowaniem enCORE, który porównuje wyniki z poprzednimi oznaczeniami i umiejscawia je na wydruku, który otrzymuje pacjent.

Standardowo zaleca się wykonanie tego typu oznaczeń co 12 miesięcy, na tym samym aparacie, w tej samej lokalizacji oraz najlepiej przez tę samą osobę obsługującą urządzenie. Zachowanie tych zaleceń pozwala osiągnąć najczulszy (najbardziej dokładny) wynik ponieważ unikamy ewentualnych błędów pomiarowych.
Zgodnie z  zaleceniami Międzynarodowego Stowarzyszenia Densytometrii Klinicznej z 2007 roku, zaleca się wykonanie pomiaru gęstości mineralnej kości kręgosłupa lędźwiowego L1 –L4, który wraz z wynikami morfometrycznymi uzyskanymi metodą DXA oraz oceną klinicznych czynników ryzyka złamań dają najlepsze efekty w skutecznym wykrywaniu i leczeniu osteoporozy.

Densytometria kręgosłupa lędźwiowego a standardowe badanie RTG 

Badanie densytometryczne jest znacznie bezpieczniejsze dla pacjenta w porównaniu z klasycznym badaniem RTG ponieważ odbywa się przy niskich dawkach promieniowania jonizującego. Można je zatem powtarzać w krótszych odcinkach czasowym.  Najważniejszą jednak zaletą metody densytometrycznej jest jej skuteczność – zastosowanie najnowszych rozwiązań technologicznych gwarantuje najwyższą czułość pomiary oraz standaryzowaną procedurę badania wykluczającą możliwość błędu.

Osteoporoza – nie daj się  chorobie! 

Osteoporoza to choroba polegająca na osłabieniu układu kostnego będącego skutkiem ubytków masy kostnej spowodowanych utratą minerałów. W Polsce chorobą tą zagrożonych jest prawdopodobnie aż 9 milionów osób, które najczęściej dowiadują się o chorobie dopiero gdy dojdzie do złamania.
Wbrew powszechnym sądom schorzenie to nie dotyczy wyłącznie kobiet w okresie przekwitania czy ludzi starszych ale także młodych ludzi, którzy nie zdają sobie sprawy z wiążącego się z nią zagrożenia. Dlatego też osteoporoza nazywana jest często „cichym złodziejem”  – zabiera nam cenne minerały i osłabia nasze kości, podczas gdy my nie mamy tego świadomości.

Na czym polega osteoporoza?

Nazwa osteoporoza wywodzi się z języka greckiego  (ostéon – kość,  póros – dziura). W trakcie trwania schorzenia nasze kości stają się porowate i kruche a przez to mniej odporne. Kości rozwijają się do ok. 30 roku życia. Z kolei po 40 roku życia słabnie tworzenie kości i zaczyna przeważać proces niszczenia. Innymi słowy tracimy powoli masę kostną a nowej nie przybywa. Jest to naturalną konsekwencją procesu starzenia się. Każdego roku tracimy w ten sposób od ok. 0,5%-1% masy kostnej.

Z kolei u osób chorych na osteoporozę ubytek ten jest znacznie większy – 2,5% a nawet więcej!). Co gorsza postępującemu niszczeniu tkanki kostnej nie towarzyszy żaden ból ani objawy zewnętrzne, dlatego też pacjenci tak późno zgłaszają się po pomoc lekarską.  Ból pojawia się dopiero, kiedy pojawiają się złamania lub zniekształcenia. Podczas, gdy kości zdrowego człowieka potrzebują silnego urazu np. upadku żeby zostały złamane, kości osoby chorej łamią się znacznie częściej nawet wówczas, gdy nie dochodzi do żadnego urazu.

Jak skutecznie podjąć walkę z osteoporozą?

UWAGA! Czy wiesz, że aż  40% 50-letnich kobiet dozna co najmniej jednego złamania związanego z osteoporozą w czasie swoich pozostałych lat życia?!

Co zrobić, aby podjąć skuteczną walkę z chorobą? Przede wszystkim należy sobie uświadomić, że schorzenie to dotyczy każdego z nas – Ciebie również! Zwiększone ryzyko wystąpienia schorzenia odnotowuje się u osób starszych oraz kobiet w okresie przekwitania. Nie mniej jednak osteoporoza dotyczy także ludzi młodych! Zaniepokoić powinien Cię już zmniejszający się wzrost. Z wiekiem w sposób naturalny człowiek staje się coraz niższy (ok. 0.5 cm rocznie). Powodem tego jest stopniowe spłaszczenie się krążków miedzykręgowych. Jeśli jednak zauważysz, że Twój wzrost zmniejsza się dużo bardziej intensywnie powinieneś skonsultować się z lekarzem w celu wykonania badań  kierunku ewentualnej diagnozy osteoporozy! Taki samodzielny pomiar wzrostu swojego ciała, dokonywany kilka razy w roku pozwoli dojrzeć pierwsze objawy choroby i zapobiegać jej rozwojowi.

Skuteczna diagnoza osteoporozy możliwa jest dzięki wykorzystaniu metody densytometrii. Dzięki niej możliwa jest precyzyjna ocena gęstości tkanki kostnej. Jest ono całkowicie bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut!  W badaniu wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie, jednak jego natężenie jest znacznie mniejsze niż w tradycyjnym badaniu RTG, w związku z tym jest ono bezpieczniejsze dla człowieka i można je powtarzać w krótszych odcinkach czasowych. Wynik densytometrii informuje o stanie kości – prawidłowym, obniżeniu masy kostnej lub występowaniu osteoporozy.


Inne badania wykonywane podczas diagnozy schorzenia

Badanie ultrasonograficzne – badanie to jest jedynie badaniem orientacyjnym. Nie pozwala jednoznacznie stwierdzić stanu chorobowego. Pozwala jedynie oszacować ryzyko ewentualnych złamań.

Analiza krwi oraz moczu – 
Badania te wykonuje się w celu wykluczenia innych schorzeń, które mogą stanowić przyczynę rozwoju osteoporozy.

Badanie radiologiczne – 
jego celem jest dostarczenie informacji o kształcie kości ich strukturze oraz złamaniach. Pozwala również zdiagnozować ubytki minerałów, stąd też stanowi ważne źródło wiedzy dla lekarza.